Αξίωμα: Τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας, ως οντότητας που λειτουργεί στο συλλογικό επίπεδο, εντοπίζονται και πηγάζουν κυρίως από την αλληλεπίδραση των επιμέρους συνόλων και κατ' επέκταση μεταξύ των ατόμων. Ακόμη και εάν υποθέσουμε ότι κάποια από τα στοιχεία που ορίζουν την κοινωνία πηγάζουν από τα άτομα τα ίδια, επειδή αναφερόμαστε σε ένα υπερβατικό για το άτομο επίπεδο κανένα από τα χαρακτηριστικά του ατόμου δεν περνά αυτούσιο στο επίπεδο της κοινωνίας, αλλά όσα όντως μεταβαίνουν μετουσιώνονται.
Η κοινωνία δεν είναι τίποτε άλλο από έναν ακόμη πολυδιάστατο διανυσματικό χώρο. Κάθε άτομο μέσα σε αυτήν μπορεί να περιγραφεί ως διάνυσμα, ειδικά δε όταν αναφερόμαστε στην διαχρονική του κίνηση -ή στη συγχρονική του τάση, ανάλογα με τις διαστάσεις του χώρου- εντός του πλαισίου της κοινωνίας. Μέσω της σύνθεσης όλων των επιμέρους διανυσμάτων εντός ορισμένου υποσυνόλου προκύπτει η διαχρονική κίνηση ή συγχρονική τάση ενός πληθυσμού. Είτε κατακερματίσουμε τον διανυσματικό χώρο "πανανθρώπινη κοινωνία" σε επιμέρους χώρους-σύνολα με βάση συγκεκριμένα στοιχεία όπως κουλτούρα, ιδεολογία, γεωγραφική εγγύτητα, νοοτροπία κτλ, είτε θέσουμε κάθε τέτοιο στοιχείο ως μία διαφορετική διάσταση του χώρου "πανανθρώπινη κοινωνία" το τελικό αποτέλεσμα από τη σύνθεση όλων των διανυσμάτων και των διανυσματικών χώρων -εάν ορίζεται κάτι τέτοιο στα μαθηματικά, εάν όχι συγχωρέστε την αδόκιμη γλώσσα μου- είναι το ίδιο. Ένα και μοναδικό διάνυσμα με συγκεκριμμένη κίνηση, τάση και πολλή, μα πάρα πολλή αδράνεια. Συμπερασματικά προκύπτει ότι όλοι οι άνθρωποι είναι εντός κοινωνικού πλαισιού. Εξαιρούνται μόνον οι ερημίτες με πλήρη απουσία επαφής με την κοινωνία, ενώ σε τομή με το σύνολο της κοινωνίας -και κατ' επέκταση στα όριά της- βρίσκονται άνθρωποι ή/και κοινότητες που λειτουργούν κυριολεκτικά άλλοτε εντός και άλλοτε εκτός κοινωνικού πλαισίου -π.χ. μοναχοί. Ως εκ τούτου, κανείς δεν βρίσκει την κοινωνία απέναντί του, ως εχθρό. Αυτό δεν αναιρεί φυσικά την τάση περιθοριοποίησης επιμέρους κοινωνικών ομάδων, ασύμβατων με την “καθεστηκυία τάξη”, δεν συνεπάγεται όμως και την αντίθεση των ομάδων αυτών στην κοινωνία. Περισσότερο αποδίδεται σε διασπαστικές ή/και συντηρητικές τάσεις προϋπαρχοντων ρευμάτων -“διαίρει και βασίλευε”- όπως και στην αυθόρμητη παλινδρόμηση ενός συστήματος που δεν έχει καταλήξει ακόμη σε ενεργειακή ισορροπία. Μπορεί επίσης να περιγραφεί και με βιολογικούς όρους, ως μέρος της διαδικασίας ανάπτυξης και διαμόρφωσης “Εξελικτικά Σταθερών Στρατηγικών”.
Πόρισμα πρώτο: Κατά το αξίωμα, αλλά και εξ' ορισμού ούσα ένα σύνολο συνειδήσεων, η κοινωνία δεν έχει συνείδηση του εαυτού της -εδώ βρίσκουμε και το σφάλμα του όρου "συλλογική συνείδηση", ούτε και ενστικτώδεις πράξεις. Κατ' επέκταση δεν έχει έλεγχο επί των πράξεών της, άρα δεν έχει και ευθύνη, όπως θα είχε ένα άτομο.
Πόρισμα δεύτερο: Για να υπερκερασθεί η αδράνεια ενός (υπο)συνόλου, η οποία πολλαπλασιάζεται με κάθε νέο άτομο-διάνυσμα που εντάσσεται στο σύνολο αυτό, χρειάζεται και πολλή “ορμή” και όσο το δυνατό μεγαλύτερη απόκλιση από την κατεύθυνση της πλειοψηφίας. Αυτό μπορεί να σημαίνει είτε έντονη αντίδραση, ακόμη και εάν αυτή εκδηλώνεται ως ατομική συμπεριφορά και δεν είναι μέρος μιας συλλογικής κίνησης, είτε συσσώρευση πολλών διανυσμάτων -η ισχύς εν τη ενώση- είτε και τα δύο ταυτόχρονα. Στην περίπτωση φυσικά που ακραίες εκδηλώσεις είναι μέρος της καθημερινής συμπεριφοράς κάποιου, είναι επόμενο να δυσλειτουργεί τελικά στην προσωπική του ζωή, αλλά αυτό αγγίζει και θέματα του ατομικού επιπέδου -συμπληρωματικά αξίζει να αναφερθεί ότι υπάρχει το ενδεχόμενο ασυμβατότητας του εν λόγω ατόμου με το υποσύνολο στο οποίο βρίσκεται.
Συμπληρωματικό σχόλιο: Η μηχανική των ρευστών έχει πολλά να διδάξει για τις λειτουργίες και την κίνηση της κοινωνίας, αλλά μα τον Τουτάτη, είναι τόσο δύσκολο κεφάλαιο...
